Diş Sıkma ve Gıcırdatma Problemi

Diş gıcırdatma genellikle uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, dişleri gıcırdatma olayıdır. Toplumumuzda sık rastlanır. Genellikle bu alışkanlığa sahip bireyler bundan habersizdir. Uyurken veya uyanıkken bilinçsiz bir şekilde gerçekleşir. Bu problemi yaşayan insanlarda yaygın bir şekilde boğaz, çene, yüz kaslarında ağrı, dişlerde aşınma, sızlama, çatlak ve kırık gibi şikayetler görülür. Herkes stresin bruksizmin nedenleri arasında en önemli faktör olduğu konusunda fikir birliği içerisindedir. Vücudumuzda stres belirtilerini ilk olarak gördüğümüz yer ağız dokularıdır. Ağız dokularındaki belirtileri:

• Dişlerde hassasiyet,
• Dişlerde aşınma, sallanma ve kırılma,
• Diş sinirlerinin ölmesi ve çevre dokularda yaralanma,
• Çene eklem rahatsızlıkları ve fonksiyon bozukluğu,
• Baş ağrısı gibi durumlara yol açabilir,
• Diş etinin çekilmesi ve genellikle bununla birlikte oluşan dişin boynunda diş eti hizasında oluşan kama şeklindeki aşınmalar,
• Yanaklarda iritasyon (tahriş)
• Kas ağrısı: Özellikle şakak ve yanak bölgesindeki kasların aşırı çalışması bu bölgelerde kas ağrısına neden olur,
• Çene ekleminde ağrı: Çene eklemine aşırı yüklenilme nedeni ile eklemde ağrı, çıtırtı ve kenetlenme olabilmektedir,
• Yüzde şişlik, asimetri,

Bu belirtiler diş gıcırdatmasının hemen başlangıcından itibaren ortaya çıkmaz. Olayın şiddetine ve süresine göre bazen yıllar sonra görülebilmektedir. Çoğunlukla belirtilerin tümü birden olmayabilir. Bazen çok az belirti gösterebilir.

Stres bruksizmin hem oluş nedeni hem de olayın şiddetini artıran en önemli faktör olarak belirlenmiştir. Bruksizm vakalarının %70 gibi büyük bir kısmı stres kaynaklı olduğu için yoğun duygu durumlarını hafifletmek diş sıkma problemini tedavi edecektir. Bunun için sıcak içecekler tüketmek, nefes egzersizleri, sevdiklerinizle geçirilen kaliteli zamanlar destekleyici uygulanabilecek yöntemler olabilir veya daha ciddi durumlarda profesyonel destek alınabilir. Diş gıcırdatma ise stres ve kaygıdan kaynaklanabileceği gibi genellikle ağız kapanma kusurları, eksik dişler ve çarpık dişlerden kaynaklanır ve genellikle uyku sırasında gerçekleşir. Diş gıcırdatması ayrıca uyku apnesi ve uyku bozukluklarından da kaynaklanabilir.

BÜTÜN BU SORULARA CEVAPLARINIZ DAHA ÇOK EVET İSE, ÇENE EKLEMİ RAHATSIZLIĞINIZ OLABİLİR. DİŞHEKİMİNİZİN SİZİ MUAYENE ETMESİ SİZİN YARARINIZA OLACAKTIR.

Kapsamlı tanısal değerlendirmeler için

• panoramik ve açık kapalı eklem film çekimi (x ışınları)
  • tomografi,
  • manyetik rezonans,
  • çalışma modelleri,
  • periodontal     muayene     gibi     yardımcı     yöntemleri     kullanarak     hastanın değerlendirilmesi gerekebilmektedir. .

Eklem Rahatsızlığının Tedavisinde Neler Yapılır?

Dikkatli yapılan klinik ve radyolojik muayene ile çene eklemi rahatsızlığının doğru tanısı konur ve buna yönelik tedavisi planlanır.

Tedavide antiinflamatuvar, kas gevşetici ve sedatif gibi çeşitli ilaçlar önerilebilir. Sürekli kullanmakta olduğunuz ilaç ve/veya genel sağlığınız ile ilgili rahatsızlığınız varsa, hekiminizi mutlaka bilgilendiriniz.

Vakanın özelliğine göre klinikte fonksiyonel manipülasyon ve/ veya splint tedavisi uygulanabilir. Son zamanlarda, anarobik bakteriden elde edilen Botunilum toksinin intra musküler enjeksiyonu önerilmektedir. Bu uygulamanın, nöromusküler birleşimde acetylcholine meydana gelmesini önleyip, kas liflerindeki kontraksiyonları geçici olarak azaltması nedeniyle etkili olduğunu öne süren birçok yayın bulunmaktadır. Botunilum toksinin (Botoks) kullanılım endikasyonları, nedeni belli olmayan uzun süreli ve ileri derecede ağrı meydana getiren kas kontraksiyonları olarak sıralanabilinir. Ancak bu yaklaşımın problem çözücü olmayıp palyatif tedavi amaçlı kullanıldığı hatırlatılmalıdır.

Arzu edilen sonucu alabilmek için, hastaların splintleri veya ısırma plakları gibi araçları (dişlere üstüne gecen şeffaf plaklar) kullanması genellikle gerekir. Splintlerin şikâyetleri ortadan kaldırması hem hastayı rahatlatır hem de kapanışın yeniden düzenlenmesi gerekliliğini gösterir. Şayet kapanışta sıkıntıya sebep olan etken varsa hekim tarafından belirlenir gerektiğinde protetik (sabıt kaplamalar veya protezler yaparak) gerektiğinde ortodontik olarak ortadan kaldırılır. Konservatif yaklaşımın yeterli olmayacağı ileri durumlarda çene eklemi cerrahi olarak tedavi edilir.

Tedavi süresince hastaya düşen görev ise çeneyi yoracak aşırı hareketlerden kaçınmak ve stres faktörünü gerekirse psikolojik destek ile ortadan kaldırmaktır. Tedavi sürecinde aşağıdaki önlemlere dikkat edilmelidir.

• Eklemler    üzerindeki    yükün    azaltılması    çok    önemlidir.     Hastanın    stresten uzaklaştırılması gerekir.
• Sakız çiğnenmesi, çeneyi yoracak sert gıdalar yenmesi yasaktır.
• Esnerken, hapşırırken ağız aşırı açılmamalı, çene elle desteklenmelidir.
• Isırma hareketi kesinlikle yasaktır, besinler küçük parçalar halinde ağza alınır.
• Tek taraflı çiğneme yapılmamalıdır, besinler her iki tarafta da çiğnenmelidir.
• Ağrının çok olduğu durumlarda, doktora başvurma sürecine kadar; ağrı kesici, kas gevşetici ve antienflamatuar ilaçlara başvurulabilir.

Eklem tedavisi sonucunda her zaman, ağrının azalması, çeneleri kapamada yetersizliğin (malokluzyon) ve/veya sınırlı ağız açıklığın giderilmesi, çene eklemlerinde yıkıcı değişikliklerin önlenmesi ve/veya tedavi edilmesi, alt çene hareketlerindeki azalmanın durması ve/veya tekrar eskisine dönmesi ve eklemlerde sesin ortadan kalkması görülecektir.

Referanslar:

• Bayardo RE, Mejia JJ, Orozco S, Montoya K. Etiology of oral habits. ASDC J Dent Child 1996; 63 (5): 350-3
  • Prof. Dr. Koray Oral. Bruksizm Tanı ve Tedavi. Quintessense Yayıncılık, 2012
  • Monroy PG, da Fonseca MA. The use of botonilium toxin-a in the threatment of severe bruxism in a patient of outism: a case report. Spec Care Dentist 2006; 26:37- 39
  • Van deer Zaag J,Dube C. Quantative Polygraphic Controlled Study on Effacy and Safety of Oral Splint Divices in Tooth-grinding subjects. J. Dent. Res. 2004 83(5):398-403.